|
ердан закот олинмайди. Фақат агар деҳқончилик қилинса олинади. Агар ер тижорат учун олинган бўлса у тижорат товарларидан бирига айланиб қолади ва бу пайтда шу ердан тижорат товарлари закотини олиш вожиб бўлади.
Ушрий ер ўз эгаларининг мулки бўлиб, улар унга ва унинг манфаатига эгалик қиладилар, сотиб юбориш, тижорат, гаров, совға қилиш, вақф каби барча турдаги тасарруф юритиш ҳуқуқига эга бўладилар. Шунингдек бундай ер улардан мерос ҳам қолади. Бу ер улардан фақат уларнинг розилиги билангина олинади. Давлат агар бу ерни улардан олиб қўядиган бўлса уларга ернинг ва ундан олинадиган манфаатнинг пулини тўлайди. Лекин агар ернинг эгаси уни уч йил бекор ташлаб қўядиган бўлса ер ундан олиб қўйилади ва бошқасига берилади. Бу ерга уни сотиб олиб ёки мерос олиб ёки бўлиб берилиб ёки тирилтириб ёки бошқа сабаблар билан эга бўлганми, бунинг фарқи йўқ. Чунки бунда эътибор ерга эга бўлиш сабабига эмас, балки уни бекор ташлаб қўйилганига қаратилади. Шунинг учун ҳам Умар ибн Хаттоб Билол ибн Ҳорис Мазанийдан Ақиқ ерининг у ишлов бермай обод қилолмаган қисмини қайтариб олди. Умар унга: Росулуллоҳ с.а.в. сенга бу ерни тошга айлантириб, одамларга ман қилишинг учун эмас, балки ишлов беришинг учун бўлиб берганлар. Шунинг учун ундан ўзинг обод қилишга қудратинг етадиган қисмини олгинда, қолганини қайтариб бер, деганида Билол: Аллоҳга қасамки, ҳеч нарса қилмайман, уни менга Росулуллоҳ с.а.в. бўлиб берганлар, деди. Шунда Умар: Аллоҳга қасамки, албатта шундай қиласан, деди-да ундан обод қилолмаган қисмини эвазига ҳеч нарса бермай олиб қўйди ва мусулмонлар ўртасида тақсимлаб берди. Умардан минбар устида туриб: «Ким бирон ерни тирилтирса у уникидир, тошга айлантириб ман қилувчи кимсанинг уч йилдан кейин ҳеч қандай ҳаққи бўлмайди», дегани ҳам ривоят қилинган. Буни Абу Юсуф «Хирож» китобида ривоят қилди. Умар яна бундай деган: «Ким бир ерни уч йил обод қилмай ишловсиз бекор ташлаб қўйганидан кейин бошқа биров келиб уни обод қилса у ўшаникидир». Буни Ибн Ҳажар «Фатҳ»да зикр қилган. Саҳобалар ерни уч йил бекор ташлаб қўйган кимсадан олиб қўйилиб бошқасига берилишига ижмо қилганлар.
305-бет
Бетлар: 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434